Restauración da memoria lingüística da parroquia de San Mamede de Momán
O 23 de outubro do ano 2013, baixo o lema “En galego, agora e sempre”, a Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística xuntou en San Domingos de Bonaval, sede do Panteón de Galegos Ilustres, ás principais organizacións políticas e sindicais do país co gallo de asumir o compromiso de restaurar a nosa “memoria lingüística” nos actos fúnebres a través do que debería ser un dos seus trazos máis significativos: o idioma.
Esta declaración propoñía unha serie de medidas, en cuxa consecución teñen un papel fundamental as entidades locales, cales son:
a) Colocar unha placa na porta dos cemiterios coa lenda: “Na memoria de todos os que aquí xacen, porque grazas a eles Galicia segue a ter cultura e lingua de seu.”
b) Substituír a campa ou lápida en castelán por outra en galego dunha persoa senlleira da parroquia, coa autorización dos seus familiares.
c) Organizar un acto musical-literario ao pé do camposanto con oradores e oradoras que desenvolvan o discurso da pedagoxía galeguizadora.
d) Organizar un acto público de sinatura da acta de vontades coa participación da veciñanza.
O martes 17 de decembro de 2024 na parroquia de San Mamede de Momán celebrouse o Día da Restauración da Memoria Lingüística cun acto multitudinario no que participaron as seguintes persoas e institucións: a Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística e a Irmandade Xurídica Galega, presididas por Xoaquín Monteagudo Romero; a UNED sénior da Coruña, coa intervención do seu coordinador Luis Rodríguez Patiño, párroco de San Mamede de Momán, e Francisco Cupeiro, mestre da aula de música da UNED sénior, que puxo a parte musical ao acto; e a familia de Xesús Paz Paz, o panadeiro de Momán, persoa senlleira desta parroquia á que se lle rendeu unha merecida homenaxe.
Cristina Varela, membro da Irmandade Xurídica Galega e secretaria-interventora do Concello de Xermade, abriu o acto explicando o obxectivo do Día da Restauración da Memoria Lingüística e agradecendo á familia de Xesús Paz que accedera a participar neste acto, pois “O Panadeiro foi un exemplo en vida, e grazas a esta decisión da súa familia, será tamén un exemplo para a súa parroquia cando se van facer 30 anos da súa morte”.
Na súa intervención, Xaquín Monteagudo leu un fragmento dun testamento datado en Santiago no ano 1450, cando o galego tiña presenza en todos os ámbitos da vida das persoas, e reclamou a recuperación de espazos coma o xurídico ou o económico.
En representación do Estado acudiu o delegado do Goberno en Galicia, Pedro Blanco Lobeiras, e a subdelegada do Goberno en Lugo, Isabel Rodríguez López. Na súa intervención, o delegado do Goberno reivindicou o uso do galego como símbolo de identidade e afirmou que falar galego, promover o seu uso e normalizalo en todos os campos “non é só un acto cultural, senón tamén político”.
A concelleira de cultura xermadesa, Verónica Amarelo, manifestou que, a pesares de que na actividade normal do concello se emprega en exclusiva a lingua galega, “temos que recoñecer que no ámbito dos camposantos e en xeral no eido dos actos fúnebres, o natural (ou sexa, o uso da nosa lingua) tórnase excepcional, e isto ten que levarnos a facer unha reflexión como sociedade, pois lembrar aos noso defuntos nunha lingua que nunca falaron é unha anomalía que temos que evitar que siga perpetuándose”.
Roberto García lembrou á persoa homenaxeada, Xesús Paz “O Panadeiro”, como “unha persoa incansable no seu traballo pola parroquia de Momán, poñéndose a fronte de cantas iniciativas fosen necesarias para mellorar a vida dos seus veciños e veciñas: foi promotor de Feiroculmo, unha feira que se facía no Campo da Feira de Momán; creou a Sociedade Cultural e Recreativa “Novas Estrelas” a finais dos anos oitenta, arredor da música tradicional, xuntando xente e conseguindo facer parroquia”. Quixo estender a homenaxe aos difuntos de todas as parroquias xermadesas.
A familia de Xesús Paz agradeceu o acto en homenaxe ao seu familiar, lembrando a súa filla Lucía Paz que seu pai “toda a súa vida foi galegofalante e defensor da cultura galega”.
Ao remate do acto, a maior parte dos asistentes asinaron a acta de vontades, comprometéndose a que os actos fúnebres que teñan lugar na súa lembranza se realicen en lingua galega.
Declaración en galego agora e sempre 23-10-2013
PROGRAMA ACTO DE RESTAURACIÓN DA MEMORIA LINGÜÍSTICA DE GALICIA EN XERMADE
